Sinds ongeveer een jaar geleden ben ik mij serieuzer gaan toeleggen op de verbetering van mijn conditie in duursport. Mijn hele leven lang bedrijf ik al verschillende soorten sport. Dit is echter voor het eerst dat ik met een heus schema mijn hardloopprestaties aan het opschroeven ben geslagen. Gewapend met een goed stel schoenen en een sporthorloge meet ik mijn prestaties en houd ik mijn voortgang bij. Dit is alleen al ontzettend bevredigend en waardevol om te doen. Het heeft me echter ook een ander specifiek inzicht gegeven: duursport is levensoefening. Nu dat ik al een tijd met dit idee rondloop, heeft de analogie zich bij mij al zwaar verankerd in mijn sportbeleving. Ik realiseer mij echter dat de vergelijking niet per se voor iedereen herkenbaar zal zijn. Graag leg ik je dan ook uit hoe ik hierop kom.
Levensloop
Hoe ziet een gemiddeld mensenleven eruit? Deze vraag kun je natuurlijk stellen en beantwoorden voor meerdere aspecten van iemands leven: hoe verliep het met iemands gezondheid? met het financiële welzijn? en met het sociale welzijn? et cetera. Wanneer we de vraag echter zo algemeen mogelijk stellen, vragen we eigenlijk naar iemands levensloop. Hoe is iemands leven als geheel verlopen? Het verloop van iemands leven is denk ik samen te vatten als een combinatie van datgene wat diegene op het pad komt en hoe hiermee wordt omgegaan. Je gaat naar school, je krijgt daar lesmateriaal aangeboden en bent beter in taal dan in rekenen. Je cavia komt te overlijden, je hebt het heel zwaar met de verwerking van je verdriet, maar leert daardoor meer waarde aan je volgende huisdier te hechten. Je begint een muziekinstrument te bespelen, blijkt talent te hebben en ontwikkelt dit tot een succesvolle carrière. Al deze voorbeelden volgen hetzelfde patroon: er gebeurt iets, je gaat daar op een bepaalde manier mee om en vervolgt daardoor je pad in een gemodificeerde richting. Uiteraard verlopen dit soort gebeurtenissen in het echt een stuk complexer, maar het patroon is steeds vergelijkbaar.
Hardlopen
Deze samenvattende omschrijving van een leven en de daarbij horende gebeurtenissen, kun je ook geven van een hardlooproute of -race. Hieronder staan twee afbeeldingen van een hardloopronde van 8 kilometer die ik recent heb gelopen. Op de bovenste (of linker) afbeelding zie je de route staan, op de onderste (of rechter) een grafiek van mijn snelheid gedurende de route. Bovenin de onderste afbeelding zie je nog een reeks andere gemeten aspecten van deze ronde staan. Net als voor het leven geldt hier: je kunt een analyse doen van de ronde, vanuit verschillende invalshoeken. Zo zou je van iemands leven ook een dergelijke grafiek kunnen maken. De 'route' van iemands leven zou weliswaar lineair zijn, maar van de levensloop zou je een grafiek kunnen maken van ieder aspect dat relevant is voor het verloop van een mensenleven.
Levensoefening
Dat is geinig, zou je kunnen denken, maar wat heb ik aan deze vergelijking? Zelf betrap ik mij er al hardlopend op dat ik bovenstaande vergelijking heel vaak maak. En deze helpt mij hierbij enorm. Als je terugkijkt op je leven en nadenkt over wat je een zeker moment hebt meegemaakt, zal je niet anders kunnen concluderen dan dat het tijdens de ene periode beter met je ging dan tijdens de andere. Zo ook met hardlopen. Niet alleen gaat de ene ronde beter dan de ander, ook binnen de ronde zijn er delen die voorspoediger verlopen dan andere. Hoe vaker je je dit realiseert en tot je laat doordringen, hoe beter je dit leert te accepteren. Opeens is het dan niet meer zo heel erg wanneer je benen even niet goed voelen of je ademhaling niet lekker gaat. Je registreert het, accepteert het en zoekt naar verbetering door bijvoorbeeld even wat rustiger aan te doen of je cadans te wijzigen. Zo kun je bijschakelen en loop je binnen vijf minuten weer beter. Of niet, ook goed. Dan oefen je je doorzettingsvermogen en een stukje mentale weerbaarheid. Linksom of rechtsom, omgaan met de uitdagingen die je onderweg tegenkomt, is onderdeel van een instelling die je helpt om niet tot stilstand te komen, maar door te rennen.
Dit werkt tijdens het sporten, maar dus ook in de rest van je leven. Als je jezelf regelmatig traint om met tegenslagen om te gaan, zal je dit in de rest van je leven meenemen. Waarom doe je überhaupt dingen in het klein voordat je ze daarna 'in het echt' gaat doen? Om jezelf klaar te stomen. Zo bezien zijn hardlopen en andere duursporten uitermate geschikt om jezelf te oefenen in het omgaan met veranderende omstandigheden en uitdagingen in je leven. In de relatief gecontroleerde en overzichtelijke omgeving van de sport, leer je om door te blijven stappen, ondanks de regen, de wind, de hitte, het oneffen terrein, je pijn en je vermoeidheid. Het brengt bij mij persoonlijk een houding van 'kom maar op!' teweeg. Tegenwind? Prima, dan zet ik een tandje bij. Regen? Geen probleem, ik ben voorbereid, laat maar komen. Spierpijn? Goed zo, dat betekent dat ik verbeter!
Lange termijn
Wat ik tot nu toe heb besproken betreft oefening en de bijbehorende voordelen op de relatief korte termijn. Per ronde die je loopt, loont het om je bewust te zijn van de omstandigheden waaronder je rent en deze bewust te lijf te gaan. Daar leer je van. De opgedane vaardigheden kun je net zo goed - of misschien wel beter - toepassen op de lange termijn. Net als met zoveel dingen in het leven is het een goed idee om jezelf met hardlopen een bepaald doel te stellen. Als je immers niet weet wat je bestemming is, hoe kun je dan een plan maken om ergens aan te komen? Met het doel in gedachte maak je dus het plan om er te komen. Per stap die je in de richting van dit doel zit, per keer dat je hardloopt, boek je vooruitging. Niet iedere keer zal je gezette stap even groot zijn, maar iedere stap is er één. Wanneer je op dit schaalniveau met duursport omgaat, oefen je naast korte- ook een lange termijn doorzettingsvermogen. Je leert te ervaren wat ieder onderdeel bijdraagt aan een geheel: iedere keer dat je hardloopt, draag je bij aan het behalen van je einddoel. Het zal je leren om naar het grotere geheel te kijken en jezelf de imperfecties van de individuele stappen te vergeven. Soms zal je het doel even niet meer helder zien of zelfs uit het oog verliezen. Wanneer je je een doel stelt voor de lange termijn, leer je echter te vertrouwen op het proces en op je eigen kunnen. Soms is het werkelijk zo simpel als de ene voet voor de andere te zetten. Hoe zwaar dat soms ook is, het is de manier. Bewust bezig zijn met duursport laat je dit ervaren, iedere keer weer.
Trailrunnen en trekking
Als laatste wil ik in licht van dit thema de 'disciplines' van trailrunnen en trekking kort aanstippen. Het leuke aan deze twee vormen van duursport is dat ze beide een extra uitdagingselement toevoegen aan het proces van zelfreflectie en -verbetering waarvoor hardlopen zich zo goed leent.
Trailrunnen
Deze sport is in feite een iets avontuurlijkere variant van hardlopen. Het idee ervan is dat je in plaats van wegen, stoepen en fietspaden, de kleine, modderige, heuvelachtige bospaden gaat opzoeken. Niet alleen dwingt dit je ertoe om nog beter op te letten waar je je voeten neerzet, je moet ook extra goed letten op je omgeving. Het is een stuk minder voor de hand liggend waar de kleine paadjes door het bos, over de hei of zelfs door de bergen precies lopen. Laat staan welke van die paadjes jij moet hebben. Naast de extra fysieke inspanning die je lichaam levert, ben je ook cognitief aanzienlijk actiever tijdens het trailrunnen. Dit zal je voor nog meer uitdagingen en tegenslagen stellen, wat vervolgens extra weerbaarheid, flexibiliteit en doorzettingsvermogen vergt.
Trekking
Trekking bestaat in verschillende sub-vormen, maar behelst in de basis dat je voor een aaneengesloten periode met volledige bepakking (rugzak, tent, eten, et cetera) wandelend een lange afstand aflegt. Tijdens een (dag)wandeling ben je weliswaar ook veelal aan je omgeving en de elementen overgeleverd en moet je een aantal voorbereidingen treffen. Wanneer je aan het einde van de dag echter gegarandeerd thuis of bij een ander veilig verblijf aankomt, heb je veel minder last van de hiervoor genoemde factoren. Bij een trekking ben je al gauw een week veelal buiten en moet je alles wat nodig is bij je hebben. Dit vergt planning, wederom doorzettingsvermogen, maar ook twee extra vaardigheden: geduld en berusting. Geduld omdat je dagelijks voor lange tijd hetzelfde doet: wandelen. En berusting omdat je veel dingen zult moeten accepteren gedurende deze dagelijkse bezigheid: pijntjes, het weer, vermoeidheid, verveling, noem maar op. In ruil hiervoor krijg je uiteraard ook mooie dingen terug, zoals de schoonheid van het landschap, het gevoel van vrijheid en de mentale rust die je ervaart door het meditatieve ritme van je wandeling. Ook leer je de gemakken van thuis beter waarderen als je voor langere tijd op pad bent geweest met betrekkelijk minimalistische bepakking. Door jezelf af en toe onder te dompelen in relatief ongemak, ben je daarna bewust en extra dankbaar voor veel wat je in het dagelijks leven voor lief neemt.
Tot slot
Hopelijk heb ik je met mijn persoonlijke bevindingen in de duursport een interessant (eerste) kijkje gegeven in de waardevolle ervaringen en vaardigheden die je ermee kunt opdoen. Ik heb mijzelf voor deze blog beperkt tot één belangrijk aspect van duursport. Er valt echter nog veel meer te vertellen over de voordelen die dit soort sporten bieden. Dat sporten überhaupt gezond is spreekt voor zich, maar uit steeds meer onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat buiten sporten op psychologisch gebied veel positieve effecten heeft. Deze effecten heb ik zelf aan den lijve ondervonden en ondervind ik nog steeds iedere keer weer. Ik wens het iedereen dan ook van harte toe om deze ervaring met mij te delen!
Reactie plaatsen
Reacties
Sport is inderdaad een hele mooie metafoor voor het leven! Je leert het met vallen en opstaan, soms zit het mee, soms zit het tegen. De ene keer gaat het lekker, maar op een ander moment is het afzien. Als je het goed doet wordt je gaandeweg beter, kan je genieten van de successen, en beter omgaan met teleurstellingen. Op een bepaalde leeftijd ben je als sporter op de toppen van je kunnen. Zo gaat dat ook in het leven... Maar als je over de top bent kun je gelukkig nog heel lang blijven genieten van je skills en ervaring..